Eenmanszaak of vennootschap? De voor- en nadelen

Wordt jouw bedrijf een eenmanszaak of een vennootschap? Om die knoop door te hakken moet je kunnen vergelijken. Daarom zie je hier de belangrijkste voor- en nadelen overzichtelijk op een rij.

Eenmanszaak of vennootschap: wat is het verschil?

Een eenmanszaak dat ben jijzelf als natuurlijk persoon. Bij een vennootschap creëer je een nieuwe, aparte rechtspersoon. Zo kan je bij een vennootschap een duidelijk onderscheid maken tussen je privévermogen en dat van je zaak. Laat ons even dieper ingaan op wat een eenmanszaak en een vennootschap precies zijn.

Wat is een eenmanszaak?

De eenmanszaak is veruit de meest gekozen ondernemingsvorm voor startende ondernemers.

Zoals Lodewijk XIV zei: “De staat, dat ben ik” – zo ben jij ook je eenmanszaak. Je bedrijf heeft geen aparte rechtspersoonlijkheid. Jij en je eenmanszaak zijn één geheel. Daarom is de officiële naam van je eenmanszaak ook gewoon je eigen naam.

Jij neemt alle beslissingen over je zaak zelf, en jij bent met je hele hebben en houden verantwoordelijk voor de verbintenissen die je aangaat voor je onderneming. Dat betekent dat alles wat je met je onderneming verdient, persoonlijke inkomsten zijn. De inkomsten uit je onderneming tel je bij eventuele andere inkomsten die je hebt, en op het totaal daarvan betaal je belastingen.

Wat is een vennootschap?

Een vennootschap vormt geen geheel met jou. Het is een aparte entiteit of rechtspersoon, en bestaat dus op zichzelf. Je richt een vennootschap op via een contract met alle oprichters van de vennootschap (een, twee of meer personen). Daarin geef je de vennootschap een eigen “identiteit”: een naam, adres en kapitaal waarover de vennootschap kan beschikken.

In het contract leg je ook de statuten vast. Omdat de vennootschap een eigen leven leidt, is het erg belangrijk om goede afspraken te maken. Deze spelregels omschrijven onder meer:

de activiteiten die de vennootschap zal uitoefenen;
wie welke verantwoordelijkheden draagt en welke bevoegdheden heeft;
hoe het dagelijks bestuur geregeld wordt.

Je vennootschap bestaat al zodra je een contract of oprichtingsakte opstelt en deze ondertekent met alle oprichters. Jullie zijn dan de enigen die officieel op de hoogte zijn van het bestaan van de vennootschap.

Wil je echter zaken doen met anderen, dan moet je het bestaan ervan publiceren in het Belgisch Staatsblad. Vanaf dat moment is je vennootschap voor de wet een aparte entiteit of rechtspersoon, en kan zij zelf verbintenissen aangaan, aankopen en verkopen.

De juiste bedrijfsvorm: maak een weloverwogen keuze

Eenmanszaak of vennootschap: that’s the question. Met de tips uit dit filmpje kom je beslagen op het ijs om de juiste keuze te maken. In exact 3’44” zetten we alle voor- en nadelen voor je op een rijtje en krijg je voorbeelden uit de praktijk. Neem snel een kijkje!

Zelfstandige worden: een eenmanszaak of vennootschap?

Kan je het filmpje niet afspelen? Dat komt door cookies waarvoor je geen toestemming gaf. Wil je het niet missen? Klik hier en bekijk het filmpje op ons YouTube-kanaal.

Zo, ben je er al uit? Eenmanszaak of vennootschap? Hieronder kan je alle details nog eens nalezen. Zo kan je in eer en geweten beslissen welke bedrijfsvorm voor jou de winnaar is.

De eenmanszaak onder de loep

Waarom zou je kiezen voor een eenmanszaak?

Een eenmanszaak oprichten is een fluitje van een cent. Stap een ondernemingsloket binnen en vraag een ondernemingsnummer aan in eigen naam.

Maar eenvoud is uiteraard niet de hoofdreden om te kiezen voor een eenmanszaak. Je kiest wel voor deze vorm van zakendoen wanneer je:

weinig financiële risico’s moet nemen om je zaak op te starten.
alleen wil ondernemen, en dus geen onderneming wil opstarten met anderen.
nog niet precies weet hoeveel je inkomsten zullen bedragen.
klein wil starten om je teen in het water te steken. Komt je zaak niet van de grond? Dan is een eenmanszaak snel weer opgedoekt.

Meer info over een eenmanszaak starten

Een voorbeeld van een eenmanszaak

Karla werkt voltijds als administratief bediende in een makelaarskantoor. Omdat ze dol is op schrijven, wil ze ’s avonds en in het weekend werken als freelance vertaler. Ze kiest voor een eenmanszaak want: de oprichting gaat snel en makkelijk, en de kosten blijven binnen de perken. Loopt het schrijfwerk niet zoals verwacht, dan doekt ze de eenmanszaak even gemakkelijk weer op.

Karla hoeft geen investeringen te doen, en neemt dus weinig of geen financiële risico’s. Onze vertaalster heeft niet veel inkomende en uitgaande facturen. Een enkelvoudige boekhouding volstaat, en dat kan Karla makkelijk zelf.

Je 3 grootste voordelen bij een eenmanszaak

1. Je hebt geen startkapitaal nodig

Een eenmanszaak oprichten gaat snel en eenvoudig. Je moet niet langs bij de notaris, noch leg je een akte of statuten neer bij de rechtbank van koophandel. Je springt gewoon binnen bij Xerius ondernemingsloket op de wijze die je wenst: in één van onze kantoren of online je eenmanszaak opstarten.

Omdat je zelf alle financiële risico’s draagt, hoef je ook geen startkapitaal klaar te leggen. Je enige kost is de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen.

2. Je beslist alles zelf

Er zijn geen medezaakvoerders, vennoten of aandeelhouders met wie je rekening moet houden. Je hakt dus zelf alle knopen door.

3. Je administratie is veel eenvoudiger

Geen notaris, geen oprichtingsakte, geen statuten – je bespaart jezelf de papierberg die een vennootschap moet beklimmen. Een enkelvoudige boekhouding volstaat, waarbij je gewoon de inkomsten en uitgaven van je onderneming bijhoudt.

Je 3 grootste nadelen bij een eenmanszaak

1. Alle financiële risico’s rusten op jouw schouders

“Jij bent je zaak” is een tweesnijdend zwaard. Je privékapitaal is ook het geld van je zaak. Je centen zijn niet beschermd, en kunnen dus aangesproken worden om eventuele schulden aan te zuiveren.

2. Je hebt alleen je eigen geld om te investeren

Er zijn geen partners die financieel kunnen bijspringen. Dat gebrek aan middelen kan de groei van je zaak afremmen.

3. Je betaalt meer belastingen op je winst

Alle winst uit je eenmanszaak wordt belast in de personenbelasting, met belastingschijven tussen 25% en 50%. Dat percentage ligt een pak hoger dan in de vennootschapsbelasting. Vooral bij een aansluiting als zelfstandige in bijberoep vallen inkomsten uit je eenmanszaak vaak in de hoogste categorie.

Hoeveel kost het om een eenmanszaak op te starten?

Dat valt best wel mee. Voor 105,50 euro vraag je een ondernemingsnummer aan, en ben je ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen. De activatie van je ondernemingsnummer als btw-nummer kost 72,6 euro. Met andere woorden: voor amper 178,1 euro ben je vertrokken.

Een goede voorbereiding is de beste start

Om jou goed voor te bereiden stelden we startersgidsen samen. Niet één, maar twee. Zodat we voldoende ruimte hebben om een antwoord te geven op al je vragen. Zo lees je niet alles wat je moet weten voor je start, je krijgt ook alle info over de formaliteiten om effectief van start te gaan.

Ja, ik wil mijn startersgidsen

De vennootschap nader bekeken

Waarom zou je kiezen voor een vennootschap?

Je betaalt minder belastingen. Je begrijpt meteen dat er in een vennootschap meer geld omgaat dan in een eenmanszaak. Dat is goed voor de economie, en daarom wordt de winst in een vennootschap lager belast dan de winst die je persoonlijk boekt. Dat is een belangrijke reden waarom veel ondernemers voor een vennootschap kiezen.

Een vennootschap betaalt maximum 25% belasting op haar winst.
In een eenmanszaak betaal je 50% personenbelasting in de hoogste belastingschijf.

Je hebt de mogelijkheid om je privévermogen te beschermen. Je vennootschap heeft immers een eigen kapitaal om te ondernemen, waardoor jij als oprichter zogenaamde “beperkte aansprakelijkheid” geniet. Je kan het geld kwijtraken dat je in de vennootschap stopt, maar je kan als oprichter niet aansprakelijk gesteld worden voor mogelijke schulden die de vennootschap niet kan betalen.

Uiteraard is er aan die bescherming een voorwaarde verbonden: je moet voldoende startkapitaal voorzien voor de investeringen of aankopen die je vennootschap de eerste jaren moet doen. Dat noemt men “het toereikend aanvangsvermogen”. Gaat je onderneming binnen de drie jaar na oprichting failliet? En blijkt dat het aanvangsvermogen ontoereikend was? Dan dreig jij als oprichter persoonlijk op te draaien voor de schulden van de onderneming.

Meer info over een vennootschap oprichten

Wanneer is kiezen voor een vennootschap nog een goed idee?

Wanneer je focus ligt op de langere termijn. Je gaat immers een engagement aan om een onderneming uit te bouwen. Omdat de voordelen op langere termijn doorwegen, neem je de hogere opstartkosten – zoals het notarisbezoek en de publicatie in het Belgisch Staatsblad – voor lief. Omdat het meer voeten in de aarde heeft om een vennootschap op te richten, duurt het ook langer om de onderneming op te doeken. Nog een goede reden om op lange termijn te denken.
Als je relatief hoge winsten verwacht, waarvan je een groot deel in de vennootschap wil houden om opnieuw te investeren. Op de winst die overblijft betaal je dan vennootschapsbelasting.
Wanneer je investeringen moet doen, waarvoor je gebruik wil maken van de beperkte aansprakelijkheid die de bv, cv en nv bieden.
Als je een onderneming wilt opstarten met meerdere partijen samen. Je kan ook in je eentje een vennootschap beginnen, maar dan kan je alleen een bv oprichten. Met andere woorden: de andere vennootschapsvormen zijn dan voor jou verboden terrein.

Een voorbeeld van een vennootschap

Andries werkt al jaren voor een bouwbedrijf als project manager. Hij sprokkelde heel wat knowhow en ervaring, en wil samen met zijn schoonbroer Tom – een ingenieur – een eigen zaak opstarten. In eerste instantie wil Andries deeltijds blijven werken, en daarom sluit hij aan als zelfstandige in bijberoep. Tom daarentegen smijt zich helemaal, en gaat voltijds aan de slag. Hij sluit dus aan in hoofdberoep.

De twee schoonbroers hebben drie goede redenen om te kiezen voor een bv, namelijk:

ze kunnen op die manier gemakkelijker samen een onderneming runnen;
ze willen op termijn investeringen doen in hun bedrijf;
ze willen gebruik maken van de beperkte aansprakelijkheid.

Je 3 grootste voordelen bij een vennootschap

1. Je privévermogen is veilig

De bv is, net als de nv en de cv, een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Je bent dus – zoals de naam al zegt – beperkt aansprakelijk. Enkel het geld dat je in de onderneming investeert, ligt in de weegschaal. Zo loop je minder financiële risico’s en wordt je privévermogen niet aangesproken om de schulden van de vennootschap weg te werken.

2. Je hebt meer mogelijkheden tot fiscale optimalisatie

Als zaakvoerder van de vennootschap keer je een loon uit aan jezelf. Dat loon wordt belast in de personenbelasting, zoals bij een eenmanszaak. Maar de rest van je winst valt onder de vennootschapsbelasting. En dat tarief ligt lager: slechts 25%.

Laat je trouwens niet verrassen als je jezelf een loon uitkeert en vertrouw het berekenen van je bedrijfsvoorheffing toe aan onze partner SD Worx. Door de uitwisseling van gegevens tussen Xerius en SD Worx worden meteen ook je sociale bijdragen op punt gezet.

3. Je hebt meer financiële armslag

Eventuele vennoten kunnen immers mee investeren in de zaak. Dat biedt meer financiële mogelijkheden, en dus meer kansen om te groeien.

Je 3 grootste nadelen bij een vennootschap

1. Je opstart kost meer werk en tijd

Er komt heel wat kijken bij de opstart. Je vennootschap heeft spelregels nodig, de statuten, die je moet opstellen met de hulp van een notaris. Deze statuten leg je neer bij de Rechtbank van Koophandel, die jou vervolgens je ondernemingsnummer toekent. Dan gaat het richting ondernemingsloket om je onderneming te laten inschrijven in de KBO. Je verslijt dus enkele schoenzolen nog voor je begint.

2. Je moet meteen centen op tafel leggen

De oprichting van je vennootschap kost al gauw een paar honderd euro. Komt er een notaris aan te pas? Dan kan dat bedrag zelfs oplopen tot 1.500 euro of meer. En hoewel er geen minimumkapitaal meer vereist is, zorg je best voor voldoende aanvangsvermogen. Anders kunnen bij een faillissement de kosten op jou verhaald worden.

3. Je hebt meer rompslomp

Een vennootschap brengt meer wettelijke verplichtingen met zich mee, en dus ook meer werk. Denk maar aan een sluitend financieel plan en een dubbele boekhouding. De term “dubbel” slaat trouwens niet op wit of zwart, maar op de gegevens die je moet bijhouden. Naast de uitgaven en inkomsten neem je immers ook de betalingen en ontvangsten op in je boekhouding.

Hoeveel kost het om een vennootschap op te starten?

Dat verschilt natuurlijk van geval tot geval. Door de band genomen moet je rekening houden met de volgende kostenposten:

het (laten) opstellen van een tekst voor de oprichting van je vennootschap
je moet naar de notaris als je kiest voor een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
de publicatie in het Belgisch Staatsblad van een uittreksel uit je oprichtingsakte
de inschrijving van je onderneming in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) en activatie van de btw.

Tel je dit alles bij elkaar, dan kom je ruw geschat op de volgende bedragen:

700 euro voor de oprichting van een vof, gcv of cvoa (vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid);
1.500 euro voor de oprichting van een nv, bv of cvba (vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid).